خدای ، جهان آفرین را سپاس که به من این لطف عظیم را عنایت کرد ، که در گلزاری از معرفت و حکمت قدم بگذارم . و هر لحظه که در این بوستان عشق و محبت ، بیشتر تعمق می کردم ؛ درون خویش ، احساس زایدالوصفی داشتم که در سرزمینی زاده شده ام که محبت و عشق به همنوع ، در رگ های اجدادم ، حیات داشته است . و نشان می دهد که مردم کشورم ، روحشان و کالبد خاکیشان ، با عشق سرشته شده است . و شاعران و نویسندگان این مرز و بوم ، با نقاشی ماهرانه ی ، با قلم زرین خویش ، بر صفحه دل انسان ها می نگاشتند و نام آنها تا ابد جاودانه می ماند . و خوشبختانه این دو آموزگار بزرگ تعلیم و تربیت ، ادبیات تعلیمی کشورم ، ( سعدی و جامی ) با قلم روان خویش ، درس دوست داشتن به همنوع ، روی در روی شدن با مشکلات و نهراسیدن از آن ، توکل به خدا ، مبارزه با پلیدی و زشتی ، روی آوردن به باغ معرفت و دانایی را با فکر و اندیشه جاودانه خویش ، به ما ملت تمدن ساز ، تقدیم کرده اند . به راستی اگر سعدی نبود ؟ چه بر سر نثر زیبای پارسی می افتاد. هم اکنون زمانی فرا می رسید که باید در فرهنگ لغات ، واژگان پارسی را جستجو می کردیم. و از زبان شیرین پارسی جز نامی باقی نمی ماند .

استاد راهنما :  آقای دکتر رضا اشرف زاده

استاد مشاور : آقای دکتر محمد فاضلی

تدوین کننده : خانم اتحادیه

نگارش : بهمن ۸۷

جامی نیز به گردن ادب پارسی ، حق بزرگی دارد اگرچه در بهارستان ، نتوانسته است مانند : سعدی ، به پختگی و کمال دست پیدا کند . ولی به حق در دوره فضل فروشی نویسندگان پارسی ، که تکّلف و تصنّع را وارد ادبیات کردند . به حق عبدالرحمان جامی ، نیز با سادگی و روانی متن ، به ادبیات پارسی کمک شایان توجهی کرده است . که در این رساله ، در پنج بخش به مقایسه گلستان و بهارستان پرداخته شده است .
در پایان لازم است از استادان گرامی : جناب آقایان : دکتر رضا اشرف زاده و دکتر محمد فاضلی کمال سپاس و تشکر را داشته باشم که در این وادی علم و دانش با راهنمایی های و تشویقهای دلسوزانه خویش ، مرا به ادامه کارم دلگرم داشتند . و نکات زیادی از علم و معرفت را از محضر این دو بزرگوار فرا گرفتم . که همیشه فرا راه زندگیم می باشد . و از محضر استادان : دکتر محمد علوی مقدم ، دکتر محمود مهدوی ، و دکتر تقی وحیدیان کامیار نیز کمال تشکر را دارم و بی شک تاثیر این شاگردی و ادب آموزی و شهد شیرین آن برای همیشه در زندگیم باقی خواهد ماند و به آن افتخار می کنم .

فهرست مطالب:
چکیده رساله
پیشگفتار
بخش اول:
انواع نثر در بستر تاریخ ادبیات ( قرن چهارم تا قرن نهم هـ .ق )
مقدمه
فصل اول

چگونگی شکل گیری نثر مرسل اول

چگونگی شکل گیری نثر مرسل دوم

ویژگی های نثر مرسل اول و دوم

فصل دوم
چگونگی شکل گیری نثر فنی در بستر تاریخ ادبیات
تقسیم بندی نثر موزون به دو دسته
ویژگی های نثر موزون مرسل
ویژگی های نثر موزون فنی

دیدگاه نثر نویسان درباره نثر موزون فنی

فصل سوم
نثر فارسی قرن هفتم و هشتم در بستر تاریخ ادبیات
جایگاه نثر فارسی در قرن هفتم و هشتم
امتزاج نثر موزون مرسل و فنی در قرن هفتم در گلستان سعدی
فصل چهارم
نثر قرن نهم در بستر تاریخ ادبیات

جایگاه زبان فارسی در عهد تیموری

جایگاه نثر فارسی در عهد تیموری
بخش دوم :
مقامه چیست ؟ آیا گلستان نوعی مقامه است ؟
مقایسه گلستان و مقامات حمیدی
مقدمه
فصل اول
بحث لغوی مقامه
مقامات در معنی اصطلاحی
ویژگی های مقامه
فصل دوم
گلستان و مقامات

وجوه اشتراک گلستان با مقامات

وجوه اشتراک گلستان با مقامات « جدال سعدی با مدعی » و « مقدمه کتاب »
وجوه اختلاف گلستان و مقامات
فصل سوم
مقامات حمیدی
ارزش مقامات حمیدی در نثر فارسی
مقایسه گلستان سعدی و مقامات حمیدی
بخش سوم:
مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان
فصل اول
ویژگی های سبکی گلستان سعدی

ویژگی های سبکی بهارستان جامی

فصل دوم
مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان
بخش چهارم:
مقایسه حکایت های گلستان و بهارستان
مقدمه
بررسی باب های گلستان و بهارستان از لحاظ وجوه اشتراک و افتراق
تشابه موضوع و مفهوم در حکایت اسکندر مقدونی
تقسیم بندی حکایات گلستان و بهارستان
در سیرت پادشاهان
به شش دسته اصلی از جهت اشتراک و افتراق
عشق و جوانی
موضوع ، شیوه سبک و بلاغت در آداب صحبت
سلامت و سلامتی
بخشش و بخشندگی
قناعت
بخش پنجم:
بررسی آیات، حدیث و اشعار در گلستان و بهارستان
مقدمه
بررسی آیات قرآنی در گلستان
تاکید مطلب
بار معنایی
– بررسی آیات قرآنی در بهارستان
تاکید مطلب
بار معنایی
بررسی احادیث گلستان تاکید مطلب
بار معنایی
بررسی احادیث بهارستان
تاکید مطلب
بار معنایی
بررسی اشعار عربی گلستان
تاکید مطلب
بار معنایی
اشاره به آیه و حدیث
بررسی اشعار عربی بهارستان
تاکید مطلب
بار معنایی
اشاره به آیه و حدیث
نتیجه گیری کلی از پایان نامه